توهمات هیپناگوژیک یا توهم پیشا خواب، توهماتی هستند که هنگام به خواب رفتن اتفاق می افتد. این توهمات رایج هستند و معمولا دلیلی برای نگرانی نیست و 70 درصد از مردم حداقل یک بار آن را تجربه می کنند. توهم، ادراک نادرست از اشیا یا رویدادهایی است که حواس شما را درگیر می کند.
توهمات هیپناگوژیک چیست؟
توهمات هیپناگوژیک، توهماتی هستند که در طول دوره انتقال بین بیداری و خواب اتفاق می‌افتد. ، این توهمات کوتاه مدت هستند. 86 درصد از این توهمات ماهیت بصری دارند افراد معمولا الگوها و اشکال متحرک یا تصاویر واضح از چهره ها، حیوانات یا صحنه ها را می‌بینند. برخی از این توهمات شامل شنیدن صدا است و برخی از افراد نیز دچار توهم فیزیکی مانند افتادن یا بی‌وزنی می‌شود.
افرادی که برای اولین بار توهم پیشا خواب را تجربه می کنند ممکن است در مورد آنچه که درک می‌کنند احساس سردرگمی کنند. معمولا، این توهمات جای نگرانی ندارد. توهمات در طول هیپناگوژی با توهمات مرتبط با اختلالات سلامت روان مانند اسکیزوفرنی متفاوت است. این توهم با کابوس‌های شبانه نیز متفاوت هستند، اگرچه ممکن است در افرادی که مشکلات خواب دارند، رخ دهد.
بیشتر بخوانید: تعریق شبانه کودکان
دلایل بروز توهم پیشا خواب
کارشناسان کاملا مطمئن نیستند که چه چیزی باعث توهم پیشا خواب می شود. از نظر عصب شناختی، به نظر می رسد که این توهمات با توهمات روزانه و رویاها شباهت‌هایی دارند. محققان قبلا بر این فرض بودند که این قبیل توهمات ناشی از الگوهای خواب REM است که در زمان بیداری رخ می دهد، اما تحقیقات فعلی این ایده را ثابت نمی کند.
در اکثر افراد، توهم پیشا خواب با اختلال همراه نیست و بی ضرر در نظر گرفته می شود. با این حال، توهمات hallucinations در افراد مبتلا به اختلالات خواب و شرایط سلامتی بیشتر شایع است. به عنوان مثال، این دست از توهمات در افرادی که نارکولپسی را تجربه می کنند، شایع است و همچنین کسانی که دارای بی خوابی، خواب آلودگی بیش از حد در طول روز و اختلالات سلامت روان هستند. از آنجا که توهمات hallucinations بسیار رایج هستند، تجربه آنها لزوما نشان دهنده وجود یک اختلال زمینه ای نیست.
با این حال، توهمات hallucinations در افراد مبتلا به اختلالات خواب از جمله نارکولپسی، بی‌خوابی، خواب‌آلودگی مفرط در طول روز، اختلالات مرتبط با سلامت روان و افرادی که از داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای استفاده می کنند احتمال بیشتری دارد که این توهم را تجربه کنند.
توهم هیپناگوژیک و علائم مرتبط با آن
توهمات هیپناگوژیک بصری معمولا شامل اشکال، رنگ‌ها و تصاویر متحرک است. این تصاویر ممکن است شامل حیوانات، افراد، چهره‌ها و صحنه‌های واقعی باشند.
- توهم پیشا خواب شنیداری شامل صداهای پس زمینه مانند صدای تلفن، زنگ در، صدای مردم در حال صحبت کردن یا صدای حیوانات است.
- توهم پیشا خواب حسی، در مواقعی رخ می‌دهد که فرد وجود چیزی را در بدن خود احساس می‌کند.
بیشتر بخوانید: علت تعریق شبانه در مردان
زمان مراجعه به پزشک
اگر تنها با تتوهم پیشا خواب ساده و کوتاه در زمان خواب شبانه مواجه هستید و علائم دیگری ندارید، چندان نیازی به مشاوره پزشکی نیست. در صورتی که توهم تنها در زمان خواب شبانه رخ دهند، احتمالاً بی‌خطر هستند. اما اگر توهم در طول روز رخ دهند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید توهم روزانه ممکن است ناشی از اختلال روانی، عوارض جانبی داروها یا مسائل دیگر باشند که نیازمند توجه هستند.
در صورتی که اگر علاوه بر سایر علائم اختلال خواب، توهم هیپناگوژیک دارید، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. علاوه بر این توهمات، اگر علائم دیگری مانند خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، از دست دادن ناگهانی کنترل عضلات، فلج خواب و مشکلات خواب را مشاهده نمودید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
راه‌های جلوگیری از بروز توهمات هیپناگوژیک
روش‌های مناسب برای بهبود خواب و کاهش استرس، مانند مدیتیشن، می‌تواند به شما در کاهش خطر تجربه توهم پیشا خواب کمک کند. تاریک و خنک نگه داشتن اتاق خواب و محدود کردن استفاده از موبایل یا وسایل الکترونیکی قبل از خواب می‌تواند منجر به خواب آرام و کاهش سطح اضطراب شود.
اگر گاهی توهم پیشا خواب را تجربه می‌کنید، جای نگرانی نیست. اگر این توهمات باعث اختلال خواب شما می‌شوند یا به شدت ناراحت کننده هستند، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک متخصص بررسی‌های لازم را برای مشخص کردن علت این توهمات انجام داده و دلایل آن را بیان می‌کند. در صورت لزوم نیز درمان‌های مناسب را برای شما در نظر می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: تعریق شبانه کودکان
نتیجه‌گیری
توهمات هیپناگوژیک که در حالت انتقال از بیداری به خواب به وجود می‌آیند، اغلب پدیده‌ای طبیعی هستند و معمولا نیاز به نگرانی ندارند، به‌شرطی که به‌طور گسترده و مزمن تجربه نشوند و باعث اختلال شدید در خواب و زندگی روزمره نشوند. اگر توهم پیشا خواب شما مزمن و ناراحت کننده هستند، مراجعه به پزشک متخصص می‌تواند کمک کند تا علت این توهمات مشخص شود و در صورت لزوم، درمان مناسب اعمال شود.