انواع بی خوابی، علت و درمان آن

بی خوابی : اختلالی مهم و خسته کننده

مشکل در به خواب رفتن، بیدار شدن های مکرر، عدم خواب کافی و یا خواب بی کیفیت، همگی بیخوابی هستند که اختلالی آزاردهنده و نسبتا شایع است. بیخوابی می تواند طاقت فرسا باشد و فرد را از نظر جسمی و روحی دچار خستگی و فرسایش کند. بیخوابی دلایل، انواع و حالت های مختلفی دارد و یک اختلال با درمان پیچیده است. در ادامه این مطلب هر آنچه که باید درمورد بی خوابی و راه های درمان آن بدانید بررسی می کنیم.

بیخوابی و انواع آن

بی خوابی و انواع آن می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارد. چه در به خواب رفتن مشکل داشته باشید و چه در خواب ماندن، می تواند بر سلامت کلی، روابط و بهره وری کاری شما تأثیر بگذارد. اگر بی خوابی دارید، پزشک می تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه نوع بی خوابی دارید.

بی خوابی اولیه بی خوابی است که نشانه بیماری دیگری نیست. این بی خوابی می تواند حاد یا مزمن باشد. نوع حاد بی خوابی تنها چند روز یا چند هفته طول می کشد و بی خوابی مزمن یک بیماری طولانی مدت است.

اگر بی خوابی شما ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد، به آن بی خوابی ثانویه می گویند. این شایع ترین نوع بی خوابی است که می تواند حاد یا مزمن باشد. برخی از علل شایع و عوامل خطر بی خوابی ثانویه شامل موارد زیر است.

علل و عوامل خطر بی خوابی

علل و عوامل مختلفی برای بی خوابی وجود دارد که در ادامه به آن اشاره میکنیم:

استرس و اضطراب

نگرانی ها می توانند ذهن شما را در شب فعال نگه دارند. مشکلات در محل کار یا مدرسه یا خانواده می تواند شما را مضطرب کند. این می تواند خوابیدن را دشوار یا غیرممکن سازد. رویدادهای آسیب زا مانند مرگ یکی از عزیزان، طلاق یا از دست دادن شغل اغلب باعث استرس و اضطراب طولانی مدت می شوند. این شرایط می تواند منجر به بی خوابی مزمن شود.

افسردگی

افسردگی منبع شایع بی خوابی است. این ممکن است به دلیل عدم تعادل شیمیایی در مغز باشد که بر الگوهای خواب تأثیر می گذارد. متناوبا، ممکن است از ترس ها یا افکار نگران کننده بیش از حد مضطرب باشید، که ممکن است مانع از خواب راحت شما شود.

بی خوابی می تواند یکی از علائم رایج سایر اختلالات خلقی باشد. اختلال دوقطبی، اضطراب یا اختلال استرس پس از سانحه همگی می توانند باعث مشکلات خواب شوند.

جنسیت

زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض بی خوابی هستند. تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی و در دوران یائسگی عامل بی خوابی هستند. بی خوابی اغلب در طول زمان منتهی به یائسگی رخ می دهد که به آن قبل از یائسگی گفته می شود، زمانی که تعریق شبانه و گرگرفتگی معمولاً خواب را مختل می کند. کارشناسان معتقدند کمبود استروژن ممکن است به مشکلات خواب در زنان یائسه کمک کند.

سن

با تغییر الگوی خواب، بی خوابی با افزایش سن بیشتر می شود. افراد مسن اغلب با خواب پایدار در طول یک دوره هشت ساعته مشکل دارند. آنها ممکن است نیاز به چرت زدن در طول روز داشته باشند تا هشت ساعت خواب توصیه شده را در یک دوره 24 ساعته داشته باشند. برخی برآوردها نشان می دهد که تقریبا نیمی از مردان و زنان بالای 60 سال علائم بی خوابی را تجربه می کنند.

داروها

تعدادی از داروهای بدون نسخه می توانند باعث بی خوابی شوند. داروهای ضد درد، ضداحتقان‌ها و محصولات کاهش وزن می‌توانند حاوی کافئین یا سایر محرک‌ها باشند. آنتی هیستامین ها ممکن است در ابتدا شما را خواب آلود کنند، اما می توانند منجر به تکرر ادرار شوند که سپس می تواند خواب را با نیاز شبانه بیشتر به دستشویی مختل کند. بسیاری از داروهای تجویزی می توانند الگوهای خواب شما را مختل کنند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای قلب و فشار خون
• داروی آلرژی

محرک ها

این نوشیدنی ها اغلب حاوی کافئین هستند که مغز را تحریک می کند:

• قهوه
• چای
• نوشیدنی بدون الکل
• نوشیدنی های انرژی زا

شرایط پزشکی

مجموعه ای از شرایط پزشکی می تواند به بی خوابی کمک کند. مشکلات خواب با شرایط پزشکی مزمن یا علائم آنها مرتبط است، مانند:

• درد مزمن
• مشکلات تنفسی
• آپنه خواب
• آرتروز
• دیابت
• بیماری قلب و عروقی
• چاقی
• سرطان
• تکرر ادرار
• بیماری بازگشت اسید به مری
• تیروئید پرکار
• یائسگی
• آسم
• اخلالات هورمونی

چاقی

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ، اختلالات خواب با چاقی مرتبط است. بزرگسالانی که کمتر از شش ساعت در شب می خوابند، 33 درصد چاقی دارند. نرخ چاقی برای کسانی که هفت تا هشت ساعت در شب می خوابند 22 درصد است. آنها این الگو را هم در مردان و هم در زنان و در تمام گروه های سنی و قومی پیدا کردند.

اختلالات خواب

اختلالات رایج خواب، مانند سندرم پای بی قرار، می تواند خواب را مختل کند. این یک احساس خزیدن در قسمت پایین پاها است که فقط حرکت می تواند آن را تسکین دهد.

آپنه خواب یک اختلال تنفسی است که با خروپف بلند و مکث کوتاه در تنفس مشخص می شود. یک اختلال تنفسی است که با خروپف بلند و مکث کوتاه در تنفس مشخص می شود.

تغییرات محیطی

نوبت کاری یا سفرهای طولانی مدت می تواند بر ریتم شبانه روزی بدن شما تأثیر بگذارد. این چرخه 24 ساعته بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و رفتاری است که قرار گرفتن در معرض نور خورشید بر آن تأثیر می گذارد. این ریتم ساعت درونی شماست. چرخه خواب، دمای بدن و متابولیسم را تنظیم می کند.

تاثیر عادات خواب بر بی خوابی

نگرانی در مورد کم خوابی می تواند منجر به کم خوابی بیشتر شود. اگر این مورد برای شما صادق است، سعی کنید روال معمول قبل از خواب خود را تغییر دهید. این نکات را دنبال کنید:

• یک حمام آرامش بخش بگیرید.
• به موسیقی آرامش بخش گوش دهید.
• از تماشای تلویزیون یا کار در تخت خواب خود خودداری کنید.
• از تلفن همراه و تبلت قبل از خواب استفاده نکنید
• سعی کنید درست قبل از رفتن به رختخواب غذا نخورید زیرا زمانی که باید بخوابید بدن شما مشغول هضم می شود. خوردن درست قبل از خواب نیز می تواند باعث سوزش سر دل شود.

بیخوابی چگونه است؟ (علائم بی خوابی)

مشکل بی خوابی به اشکال مختلفی در افراد بروز می کند و برای همه یکسان نیست. همه، یک نوع و یا چند نوع از علائم بیخوابی می تواند در افراد مختلف بروز کند. هر کدام از این حالت ها خود آزاردهنده و مختل کننده آرامش و قرار است و می تواند کیفیت زندگی را پایین بیاورد. حالت ها و علائم مختلف بی خوابی عبارتند از:

مشکل در به خواب رفتن

شایع ترین حالت بی خوابی زمانی است که مدت های طولانی، شاید حتی ساعت ها یا کل شب طول بکشد تا فرد بتواند به خواب برود. حالت خواب آلودگی می تواند وجود داشته باشد یا نداشته باشد. در بسیاری از موارد فرد احساس خستگی و خواب آلودگی می کند، اما به خواب نمی رود. یا ممکن است حالت بی خوابی به کل به سراغ وی نیاید.

بیدار شدن های مکرر

یک حالت دیگر زمانی است که فرد به خواب رفته، اما خواب های کوتاه داشته و بیدار می شود. در این حالت خواب عمیق نمی شود. بیدار شدن خود می تواند کلافه کننده باشد. بعضی افراد می توانند دوباره بخوابند، اما برای برخی دیگر مدتی طول می کشد تا مجددا به خواب برود. مجموعا این حالت ها خوابی ناکافی و بی کیفیت را ایجاد می کند.

کم خوابی و بیدار شدن زود هنگام

اگر خیلی زودتر از زمانی که می خواهید، بیدار می شوید و نمی توانید مجددا به خواب بروید نیز شکلی از بیخوابی دارید. به طور معمول افراد بزرگسال به 7 الی 9 ساعت در شب نیاز دارند، مقدار کم تر، نوعی بی خوابی است که فرد را دچار خستگی و بی قراری می کند.

خوابی که تجدید قوا نمی کند

در مواردی ممکن است حتی اگر فرد به مدت طولانی بخوابد، باز هم احساس خستگی و کوفتگی داشته باشد. دلیل این امر اشکال در الگوهای خواب است که حالتی پیچیده است و نیاز به درمان تخصصی دارد.

عوارض بی خوابی

بیخوابی و کم خوابی می تواند تبعات جدی داشته باشد. احساس خستگی در طول روز شایع ترین علامت و عوارض است، اما این تنها مشکل نیست؛ بی خوابی می تواند عوارض جدی و گسترده ای در دراز مدت بر سلامت جسم و روان فرد داشته باشد. از این رو، درمان بیخوابی و جدی گرفتن آن بسیار مهم است. عوارض بی خوابی عبارتند از :

عوارض جسمی بیخوابی

گروهی از عوارض مستقیما بر سلامت جسمی افراد تأثیر می گذارند که می تواند منجر به بیماری نیز شود. از جمله :

اختلال در سیستم ایمنی:

بدن بسیاری از عملکرد های خود بخصوص در زمینه ترمیم و رشد را در زمان خواب انجام می دهد. خواب خوب و کافی برای تقویت سیستم ایمنی بدن ضروریست. خواب ناکافی و بی کیفیت موجب کاهش مقاومت بدن و تضعیف سیستم ایمنی می شود که بدن را در برابر بسیاری از بیماری ها آسیب پذیر می کند.

تغییرات وزن:

بیخوابی می تواند منجر به تغییرات وزنی که بیشتر به سمت افزایش وزن متمایل است شود. بی خوابی سبب تغییرات هورمونی از جمله افزایش سطح گرلین (هورمون گرسنگی) و کاهش لپتین (هورمون سیری) می شود که نهایتا منجر به پرخوری و افزایش وزن می شود.

بیماری های قلبی عروقی:

یک عارضه جدی بیخوابی در دراز مدت، تأثیر بر سلامت قلب و عروق است. مطالعات نشان داده اند که بین بی خوابی و مشکلات قلبی و عروقی رابطه مستقیمی وجود دارد. با زیاد شدن هورمون های استرس به دلیل بیخوابی، فشار خون افزایش می یابد که یک عامل مهم برای مشکلاتی قلبی است.

اختلال در ریتم قلب و افزایش خطر آریتمی، افزایش التهاب در بدن که یک عامل برای مشکلات قلبی است و خطر لخته شدن خون از دیگر تأثیرات بیخوابی بر سلامت قلب هستند. همچنین بیخوابی موجب کاهش سطح کلسترول خوب و افزایش سطح کلسترول بد می شود، که هردوی این عوامل برای سلامت قلب مضر هستند.

خطر ابتلا به دیابت:

بی خوابی و دیابت نوع دو رابطه تنگانگی با یکدیگر دارند. مطالعات نشان می دهند که بی خوابی دراز مدت و مزمن افراد را بیشتر در معرض خطر دیابت نوع 2 قرار می دهد. تغییرات هورمونی که منجر به اضافه وزن شده در این عامل دخیل است، چرا که چاقی خود عامل خطری برای دیابت نوع دو است. بیخوابی همچنین می تواند به کاهش حساسیت سلول ها به انسولین و در نتیجه مقاومت انسولینی منجر شود که تنظیم قند خون را مختل می کند. التهاب مزمن، افزایش اشتها و الگوی خورد و خوراک نامنظمی که در پی بی خوابی به وجود می آید نیز خود خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را افزایش می دهد.

لازم به ذکر است که از سوی دیگر، دیابت هم بر بیخوابی تأثیر می گذارد. دیابت با عوارضی چون تکرر ادرار، نوسانات قند خون، بیماری های قلبی و غیره نیز ممکن است موجب الگوی خواب بد و ناکافی برای فرد شود. بنابراین در هر صورت، یعنی ابتلا به دیابت یا ابتلا به بیخوابی، لازم است تا برای هردو اقداماتی در جهت کنترل اعمال شود.

عوارض روانی بی خوابی

بیخوابی می تواند از خستگی روزانه و مشکلات جسمی فراتر رفته و عوارض روانی عمیقی بر افراد بگذارد. بی خوابی مزمن تبدیل به یک سایه تاریک بر ذهن فرد می شود. فردی که دچار بیخوابی مزمن است دچار مشکلات روحی روانی می شود و عملکرد روزانه و روابط وی نیز مختل می شود. البته پیچیدگی زیادی بین بیخوابی و مشکلات روحی روانی وجود دارد، چرا که هم مشکلات روانی می توانند موجب بیخوابی شوند و هم از سوی دیگر، بیخوابی این عوامل را زیاد تر می کند. درمان نیز پیچیده است و لازم است هم متخصصین خواب فرد را بررسی کنند و هم روانشناس و روانپزشک.

عوارض روحی و روانی شایع بیخوابی عبارتند از:

اضطراب و استرس :

بیخوابی سبب تشدید استرس و اضطراب می شود. در بسیاری مواقع فرد با نگرانی در مورد خواب خود و عواقب آن بیشتر و بیشتر در این چرخه گرفتار می شود. با تشدید استرس، غدد فوق کلیوی شروع به تولید کورتیزول یا همان هورمون استرس می کنند، که نقش دیگر هورمون ها را هم بهم می زند. ترشح زیاد هورمون کورتیزول در دراز مدت موجب مشکلات جسمی چون تضعیف سیستم ایمنی، افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، مشکلات گوارشی و … می شود.

بیخوابی و افسردگی :

ارتباط قوی بین بیخوابی و افسردگی وجود دارد. هم افسردگی می تواند موجب بیخوابی شود و هم بیخوابی افسردگی را تشدید می کند. بی خوابی یک علامت اولیه از افسردگیست. بی خوابی و افسردگی، دو روی یک سکه هستند و رابطه ای درهم تنیده دارند. گاهی اوقات مشخص نیست کدام یک علت و کدام یک معلول است، بنابراین فرد در یک چرخه معیوب از این دو قرار می گیرد.

بیخوابی که با افسردگی همراه باشد نیاز به درمان های تخصصی دارد. درمان دارویی، درمان شناختی رفتاری، روانکاوی و تغییر سبک زندگی از جمله درمان هایی هستند که در مورد افسردگی انجام می شوند.

تغییرات خلقی:

بیخوابی مزمن که مدت هاست شخص را تسخیر کرده، سبب تغییرات خلقی می شود که آن ها نیز به نوبه خود کیفیت زندگی فرد را مختل می کنند. تغییرات خلقی شامل بی حوصلگی، خشم و تحریک پذیری، غمگینی و ناامیدی و نهایتا افسردگی می شود. برای مقابله با این تغییرات خلقی لازم است تا فرد الگوی خواب خود را مدیریت کند و در صدد بهبود کیفیت خواب در آید. این نیز خود با مراجعه به روانپزشکان و روانشناسان و درمان ریشه ای بیخوابی با مراجعه به کلینیک های خواب میسر می شود.

کاهش تمرکز و حافظه:

بیخوابی دشمن تمرکز و حافظه است. حتی اگر یک یا دو شب بیخوابی را تجربه کرده باشید، متوجه مشکل در تمرکز و حافظه خود در روز بعد می شوید. این روند اگر مزمن و طولانی مدت شود نیز مشکلات جدی تری بر حافظه و تمرکز و قدرت یادگیری فرد می گذارد.

خواب برای مغز فرآیندی مهم، پیچیده، چند بعدی و حتی در موارد بسیاری ناشناخته است. محققان متوجه شده اند یکی از دلایل خواب، امکان پردازش، دسته بندی و تثبیت اطلاعات دریافتی برای مغز است. بی خوابی این فرآیند مهم را مختل می کند که نتیجه آن عدم تمرکز و مشکل در حافظه بلند مدت می شود.

همچنین تحقیقات نشان داده اند بی خوابی مزمن می تواند منجر به کاهش حجم ماده خاکستری در مناطقی از مغز که مسئول حافظه و یادگیری هستند شود.

اختلال در عملکرد هیپوکامپ نیز یک عارضه دیگر بی خوابی است. این ناحیه از مغز نقش مهمی در تشکیل حافظه دارد.

کاهش سطح استیل کولین که یک انتقال دهنده عصبی است نیز در کاهش قدرت یادگیری و حافظه مؤثر است که در امتداد بیخوابی مزمن ایجاد می شود.

در نهایت، بیخوابی مزمن و درمان نشده طولانی مدت، می تواند سبب التهاب مغز شود که به نوبه خود به سلول های مغزی آسیب می رسانند و عملکرد آن ها را مختل می کنند.

مشکل در تمرکز، کاهش قدرت حافظه کوتاه مدت، کاهش خلاقیت و کاهش بهره وری به دنبال این آسیب ها پدیدار می شوند که زندگی فرد را مختل می کنند.

بی خوابی، می تواند همه این مشکلات را برای مغز ایجاد کند، بنابراین درمان آن را جدی بگیرید.

اختلالات شخصیتی:

بیخوابی و اختلالات دیگر شخصیتی بر یکدیگر مؤثر بوده و همدیگر را تشدید می کنند. از جمله اختلالات شخصیتی که با بیخوابی مرتبط هستند عبارتند از:

• اختلال شخصیت مرزی : نوسانات خلقی شدید، احساس پوچی و ترس از رها شدن از جمله علائم این اختلال است که خود می توانند بیخوابی را تشدید کنند.
• اختلال شخصیت وسواسی-جبری : افکار مزاحم و وسواس گونه که شخص را مجبور به انجام برخی اعمال می کنند نیز با بیخوابی و اضطراب در ارتباطند.
• اختلال شخصیت ضد اجتماعی : افرادی که دچار این اختلال هستند دارای مشکل در روابط صمیمانه و اجتماعی هستند و در کنترل خشم نیز مشکل دارند، که می تواند سبب بیخوابی شود.

توهم و هذیان:

موارد شدید بیخوابی با اخلال در عملکرد مغز، تحت تأثیر قرار دادن انتقال دهنده های عصبی، افزایش استرس و اضطراب، کاهش قدرت تمرکز مغز و اختلالات عصبی، می تواند منجر به توهم و هذیان شود.

وجود بیماری های زمینه ای چون اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و اختلالات در کنار بیخوابی نیز خطر بروز توهم و هذیان و دور شدن از واقعیت را برای فرد بیشتر می کند. در چنین حالتی حتما به درمان های تخصصی روانپزشکی نیاز است.

توهمات می توانند با مصرف برخی داروها به ویژه داروهای روانگردان، در کنار بیخوابی بیشتر شوند.

انواع توهم می تواند شامل توهمات بصری، شنوایی، توهمات لامسه ای و ادارکی شود.

دلایل ارتباط بین بیخوابی و مشکلات روانی

بی خوابی و مشکلات روانی هردو پدیده ای پیچیده هستند. حال با تأثیرگیری این دو از یکدیگر درمان نیز پیچیده تر و سخت تر می شود. اما دلیل آن چیست؟

چرخه معیوب بیخوابی و مشکلات روانی

بیخوابی موجب تشدید مشکلات روانی می شود. از سوی دیگر مشکلات روانی موجب بیخوابی می شوند. فرد با قرارگیری در این چرخه معیوب گرفتار هردوی آن ها می شود و از این رو، این دو پدیده با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند.

اختلال در عملکرد مغز

بیخوابی مزمن سبب تغییراتی در ساختار و عملکرد مناطقی از مغز می شود. این مناطق اکثرا با حافظه، یادگیری و خلق و خو در ارتباطند. هم چنین اختلال در عملکرد انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین و دوپامین هم با بیخوابی به وجود می آید، که این عوامل هم در خلق و خو و مشکلات روانی بسیار دخیلند.

تأثیرات فیزیولوژیکی

همانطور که پیش تر گفتم بیخوابی علاوه بر مشکلات روانی، موجب مشکلات سلامتی و فیزیکی هم می شود، خود مشکلات فیزیولوژیکی می توانند بر سلامت روان تأثیر بگذارند. مثلا تغییرات هورمونی چون هورمون کورتیزول که در بخش های قبل به آن اشاره کردیم؛ یا اختلال در سیستم ایمنی که بر سلامت جسمی و ابتلا به بیماری ها تأثیر گذاشته و بیماری ها خود موجب مشکلات روحی روانی می شوند.

عوال روانشناختی

مقابله نادرست با مشکلات احساسی و روانی، مانند سرکوب خشم و احساسات، استرس شدید و عدم درمان آن و بی توجهی به این عوامل، موجب بیخوابی و مشکلات روانی می شود.

تشخیص اختلال بیخوابی و اهمیت آن

در نگاه اول تشخیص بیخوابی به نظر بدیهی و ساده می آید؛ با بررسی الگوی خواب فرد و علائم بیخوابی، می توان بی خوابی را تشخیص داد. اما در نگاهی عمیق تر، تشخیص دقیق به معنای آزمایش ها و بررسی های تخصصی تر است. دلیل اهمیت این تشخیص ها نیز این است که درمان بیخوابی زمانی امکان پذیر است که به صورت ریشه ای بررسی شده باشد. تجویز و مصرف داروهای خواب آور و آرام بخش بدون شناسایی دلیل بیخوابی، یک درمان بدون بررسی و تحلیل است که مشکلات ریشه ای و اصلی بیخوابی را برطرف نمی کند، بلکه مثل یک مسکن تنها صورت مسئله را پاک می کند. حتی در موارد بسیاری مصرف طولانی مدت داروهای خواب آور، مشکلات و اختلالات دیگری در خواب به وجود می آورند. بنابراین تشخیص دقیق و صحیح دلیل بیخوابی، اهمیت زیادی دارد.

روش های تشخیص در درجه اول شامل بررسی الگو ها و عادات خواب، ساعات خواب، عوامل فیزیولوژیکی، عوامل محیط و عوامل روانی هستند.

پس از آن برای بررسی های دقیق تر از روش های تشخیصی زیر در کلینیک های خواب استفاده می شود:

تشخیص با پلی سومنوگرافی :

پلی سومنوگرافی یک آزمایش کامل برای اختلالات خواب است که در آن فعالیت مغز، تنفس، ضربان قلب، حرکات بدن و دیگر عوامل مرتبط با خواب بررسی می شوند. با این بررسی دقیق می توان فهمید چرا فردی با اختلالات خواب از جمله بیخوابی در ارتباط است و به سراغ کدام عامل برای درمان باید رفت.

آزمایش خواب خانگی :

یک نوع دیگر از آزمایش، استفاده از دستگاه های خانگی است که فعالیت های بدن را در طول شب ثبت می کنند. این آزمایش ساده تر از پلی سومنوگرافی است، اما می تواند در خارج از کلینیک خواب و در فضای معمول استراحت انجام شود. این تست هم اطلاعاتی از بدن فرد در زمان خواب به دست متخصصین می دهد تا متوجه شوند چه مشکلاتی در بیخوابی دخیلند.

آزمایش خون :

در مواردی مشکلات پزشکی هم موجب اختلالات خواب و بیخوابی می شوند. (بیخوابی ثانویه که به آن اشاره کردیم.) بنابراین نیاز است تا با یک آزمایش خون برخی عوامل پزشکی بررسی شوند تا در صورت ایجاد اختلال در خون شناسایی شوند.

درمان بیخوابی

اگرچه بیخوابی مشکلی پیچیده است، اما درمان پذیر است. با این حال در مورد بیخوابی های مزمن نیاز به صبر و پیگیریست و نباید انتظار داشت درمان بیخوابی به صورت آنی باشد.

برای درمان بیخوابی ابتدا لازم است تشخیص داده شود دلیل اصلی آن چیست. در سطوح بالاتر در مورد تشخیص بیخوابی و اهمیت آن توضیح دادیم.

پس از تشخیص، راه حل درمانی برای هر شخص با توجه به شرایط و دلیل بیخوابی وی ارائه می شود. این راه حل ها اکثرا نیاز به تلاش و صبر دارند چرا که به تغییرات در سبک زندگی، عادات و افکار و روان وابسته اند.

برخی از روش های درمان بیخوابی را مرور می کنیم :

تغییر سبک زندگی

برای بیشتر افراد سبک زندگی اشتباه و عادات غلط موجب بیخوابی و بد خوابی شده، که درمان هم نیاز به تغییر دارد. البته تقریبا در همه موارد، یعنی اگر بی خوابی دلایل روانی و پزشکی هم داشته باشد، پیروی از سبک زندگی صحیح برای خواب ضروریست. این تغییرات شامل موارد زیر است:

• رعایت برنامه خوابی منظم : سعی کنید در ساعات مشخص بخوابید و از خواب بیدار شوید
• ایجاد محیط آرام و مخصوص برای خواب : محیطی بدون مزاحمت، تاریک و خنک برای خواب فراهم کنید
• عدم استفاده از دستگاه های الکترونیکی: از وسایلی چون کامپیوتر، موبایل، تبلت و تلویزیون حداقل یک ساعت قبل از خواب استفاده نکیند،چرا که نور آبی منتشر شده از این دستگاه ها بر چرخه خواب تأثیر منفی می گذارد
• محدود کردن مصرف کافئین و نیکوتین : مصرف کافئین، نیکوتین و الکل مخصوصا زمانی که نزدیک به ساعات خواب باشند سبب بیخوابی می شوند
• ورزش و فعالیت منظم : داشتن ورزش و فعالیت فیزیکی منظم می تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. البته از ورزش شدید در زمان نزدیک به خواب پرهیز کنید.

درمان های شناختی رفتاری بیخوابی (CBT-I)

این نوع درمان برای رهایی از افکار منفی، استرس ها و دیگر دلایل روان شناختی است که بر خواب شما تأثیر گذاشته اند. CBT-I شامل تکنیک هایی مانند آرام سازی عضلانی، مدیتیشن، هیپنوتیزم، محدود کردن زمان خواب و دیگر درمان های ذهنیست که در بلند مدت جوابگو بوده و مشکل بیخوابی را درمان می کنند.

دارودرمانی بیخوابی

در برخی موارد لازم است تا از داروهای خواب آور استفاده شود. توجه کنید که مصرف این داروها حتما باید تحت نظر پزشک و برای مدت زمان کوتاهی باشند نه همیشگی. مصرف طولانی مدت و همیشگی داروهای خواب آور خود می تواند منجر به اختلالات خواب مزمن شود و مشکلات دیگری هم به وجود آورد. دارودرمانی به عنوان آخرین راه حل و در شرایطی که بیخوابی موجب صدمه به بیمار شده تجویز می شود.

برای درمان بیخوابی به کجا مراجعه کنیم؟

انتخاب بهترین درمان بی خوابی گاهی دشوار است چرا که افراد نمی دانند که باید تحت نظر چه پزشک و چه درمانی قرار گیرند. مراجعه به پزشک عمومی معمولا اولین گام است. پزشک عمومی با بررسی علائم و انجام آزمایش هایی دلیل بیخوابی را بررسی می کند. معمولا پزشک عمومی بیمار را به دیگر متخصصان چون روانپزشک یا متخصص مغز و اعصاب ارجاع می دهد.

اما بهترین درمان برای بیخوابی، درمان اصولی و ریشه ای با شناخت از دلیل اختلال خواب است، که در کلینیک های تخصصی انجام می شود. در کلینیک های تخصصی خواب متخصصانی وجود دارند که مشکل شما را از چندین جهت بررسی می کنند. در کلینیک خواب مشکل به طور دقیق تشخیص داده می شود تا درمان هم قطعی و مناسب باشد.

کلینیک خواب از متخصصان خواب و پزشکان در رشته های مختلف چون روانپزشکی و روانشناسی بهره می گیرد تا درمان همه جانبه باشد. بنابراین با مراجعه به کلینیک خواب برای درمان بیخوابی، چند قدم در درمان موفق جلو افتاده و می توانید از ابتدا بهترین درمان بیخوابی را داشته باشید.

کلام آخر

بیخوابی یکی از اختلالات خواب بسیار طاقت فرساست که می تواند سلامت جسمی و روانی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بیخوابی مشکلی پیچیده است و می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. معمولا مجموعه ای از دلایل سبب بیخوابی فرد می شوند. دلایلی از جمله سبک زندگی اشتباه و عادات غلط مثل مصرف زیاد کافئین یا استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب. استرس و اضطراب مزمن دلیل شایعی برای بیخوابی هستند که آن ها نیز ریشه روانشناسانه دارند.

در مواردی نیز دلایل پزشکی مثل بیماری های مزمن سبب بیخوابی می شوند.

بیخوابی بخصوص در طولانی مدت سبب عوارضی چون چاقی، بیماری های قلبی و عروقی، اختلال در یادگیری و تمرکز، افسردگی و اختلالات روانشناختی و کاهش کیفیت زندگی فرد می شود.

بهرحال بیخوابی آزاردهنده بوده و باید تحت درمان قرار گیرد. برای درمان بیخوابی، لازم است تا دلیل اصلی بیخوابی به طور دقیق مشخص شود.

بهترین راه برای تشخیص دلیل بیخوابی و ارائه درمان مؤثر، مراجعه به پزشک و متخصص خواب است که بر این موضوع تمرکز دارد.

در کلینیک های خواب، موارد مختلف فیزیولوژیکی و روانی فرد بررسی می شوند تا دلیل بیخوابی کشف شده و درمان مناسب آن ارائه شود.